De knobbelzwaan kan een spanwijdte van 2,40 meter bereiken en is daarmee de grootste watervogel.

Hij is 140 tot 160 cm groot. Met zijn lange nek kan hij ver onder water reiken.

Met 10 tot 12 kg behoort de knobbelzwaan tot de zwaarste vliegende dieren.

Hij is ongeveer even groot als de wilde zwaan, maar veel groter dan de kleine zwaan.

De knobbelzwaan is wit en heeft een oranjerode snavel.

De kop en hals hebben een lichtgele schijn.

De onbevederde huid aan de snavelwortel en om het oog, onder de voorhoofdsknobbel, is zwart.

Die voorhoofdsknobbel is bij mannetjes heel opvallend.

Ook de poten zijn zwart. De ruglijn is sterk gebogen.

De hals wordt bijna altijd in een sierlijke S-vorm gehouden.

Die hals heeft het grootste aantal halswervels van alle vogels (26).

De kop wordt altijd iets omlaag gebogen.

De snavel is relatief breed.

Er is weinig maar duidelijke seksuele dimorfie (het mannetje en het vrouwtje zien er bijna hetzelfde uit).

Het mannetje is groter, hij heeft ook een zwaardere nek.

Zoals reeds gezegd heeft het mannetje een knobbel boven de snavel. In de lente zwelt die knobbel aan en de snavel wordt roder.

Het voedsel van de knobbelzwaan bestaat hoofdzakelijk uit waterplanten.

Ook graast hij op weiden.

De knobbelzwaan duikt nooit zo diep dat hij volledig onder water gaat (grondelen).

De brede snavel komt van pas om waterplanten gemakkelijk af te breken.

Om die reden heeft de zwaan ook een lange hals, die hij gemakkelijk kan buigen.

Soms zijn alleen de staart en de achterpoten te zien, als de zwaan op zijn kop staat en met de poten trappelt om de diepste planten op te vissen.

De knobbelzwaan kwam oorspronkelijk in het noorden van Centraal-Europa, het zuiden van Scandinavië en het gebied rond de Zwarte Zee voor.

Verder naar het oosten was hij tot in Noord-China te vinden.

Zijn verspreidingsgebied is echter aanzienlijk uitgebreid doordat de mens hem op verschillende plaatsen heeft uitgezet.

Zelfs in Zuid-Afrika heeft hij een tijdlang geleefd, maar daar is hij inmiddels weer uitgestorven.