Slangenkruid is een inheemse plant, die typisch gevonden wordt in kalkrijke duinen, opgehoogde terreinen, wegbermen met kalk etc. De bloemen worden druk bezocht door hommels en bijen.

Het is een soort van píoniersvegetaties en ruigten op droge, voedselarme, basische bodems.

ln Vlaanderen komt het voor in open, min of meer ruderale duinmilíeus en op aller lei door de mens gewijzigde en verstoorde plaatsen zoals opgespoten terreinen, wegen kanaalbermen en spoorwegterreinen.

Langs de Grensmaas staat de soort op grindbanken en op de rivierdijken.

Slangenkruid bloeit vanaf mei tot en met september.

Bij vele ruwbladigen verkleuren de bloemen van roze (in de knop) via paars (grotere knop) en blauwpaars (bloem in volle bloei) naar blauw , een enkele keer tot wit of vleeskleurig.

De 5 meeldraden zijn opvallend donkerroze/paars en ongelijk van lengte.

Evenals de stijl steken ze ver buiten de bloem.
De bloeiwijze is een langgerekte pluim, waarin de bloemen in (niet opgerolde) schichten bij elkaar staan.

De schichten groeien tijdens de bloei schuin naar boven uit.

De stengels zijn dicht behaard met aanliggende korte haren en afstaande lange haren op roodbruine of witte knobbels.
De rozetbladeren zijn langwerpig tot lancetvormig, in een steel versmallend.

De zittende stengelbladeren zijn lancet-tot lijnlancetvormig.