De Europese hoornaar kan tot 3,5 centimeter lang worden en is hiermee de grootste wespachtige van België.

Ondanks de indrukwekkende lichaamsgrootte en het luide gezoem is de hoornaar niet agressief behalve als men te dicht bij het nest komt of het nest verstoort.

Hoornaars gebruiken hun gif om insecten te doden die zij vervolgens met de kaken vermalen tot een papje en aan de larven voeren.

De larven geven op hun beurt een zoete vloeistof af aan de werksters die de suikers gebruiken als brandstof om te kunnen vliegen en zo nog meer insecten te vangen.

Het nest wordt gemaakt van cellulosevezels die van bomen worden geknaagd. Het nest is bolvormig en bestaat uit meerdere raten. Anders dan bij de ver verwante honingbij het geval is, is in het nest van de hoornaar geen honing aanwezig.

De hoornaar wordt gemiddeld 30 millimeter lang, maar koninginnen kunnen groter zijn.

Werksters bereiken een lichaamslengte van 18 tot 24 mm, koninginnen een lengte van 25 tot 35 mm en mannetjes worden 21 tot 28 mm lang.

De Europese hoornaar heeft een roodbruine kop en borststuk.

De rest van het achterlijf is geel met zwarte dwarstekening, zoals bij de gewone wesp.

Hun poten zijn geelbruin in tegenstelling tot de Aziatische hoornaar waarvan de uiteinde van de poten fel geel zijn en deze laatste een zwarte kop heeft.